Last updated on August 4th, 2025 at 09:56 am

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ (PMMVY) – ತಾಯಂದಿರ ಆರೋಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಯೋಜನೆ

PMMVY scheme 2025: ಒಬ್ಬ ತಾಯಿಯ ಆರೋಗ್ಯವೇ ಕುಟುಂಬದ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೂಲ. ತಾಯಂದಿರ ಆರೋಗ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿರುವುದನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ (PMMVY) ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಿ, ಪೋಷಣೆಯ ಅರಿವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಏಕೆ ಈ ಯೋಜನೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು?

ಈ ಯೋಜನೆ ಜನವರಿ 1, 2017 ರಂದು ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು, ಮೊದಲು ಇದನ್ನು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಮಾತೃತ್ವ ಸಹಯೋಗ್ ಯೋಜನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಂತರ ಅದನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹೊಸ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.

ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿ ಏನು?

• ತಾಯಂದಿರಲ್ಲಿ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ಕೊರತೆ ಇರುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದು.
• ಆರೋಗ್ಯಕರ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಹೆರಿಗೆ ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವುದು.
• ಗರ್ಭಿಣಿಯ ಆರೋಗ್ಯ ತಪಾಸಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಆರೈಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
• ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು.
• ತಾಯಿಗೆ ಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸಿಗಲು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಒದಗಿಸುವುದು.

ಯಾರಿಗೆ ಲಾಭ ಸಿಗುತ್ತದೆ?

ಈ ಯೋಜನೆಯ ಫಲಾನುಭವಿ ಯಾರು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಗೈಡ್‌ಲೈನ್ ನೀಡಿದೆ.

✅ ಅರ್ಹರು:

• 19 ವರ್ಷ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರು.
• ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇರುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ.
• ಹಾಲುಣಿಸುವ ತಾಯಂದಿರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.

❌ ಅರ್ಹವಲ್ಲದವರು:

• ಸರ್ಕಾರದ ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥರು ಅಥವಾ ಇತರೆ ಹೋಲಿಕೆಯ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಈಗಾಗಲೇ monetary benefit ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವವರು.

ಯಾವಾಗ ಯಾವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹಣ ಪಾವತಿಯಾಗುತ್ತದೆ?

ಈ ಯೋಜನೆಯ ವಿಶೇಷತೆ ಎಂದರೆ ₹5000/- ನಗದು ಸಹಾಯವನ್ನು ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಇಲ್ಲಿ ಯಾವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಹಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿವರ:

1️⃣ ಮೊದಲ ಕಂತು – ₹1000/-

ಗರ್ಭಿಣಿಯಾದ ಮಹಿಳೆ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ಪೂರಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಿದ ಬಳಿಕ ತಕ್ಷಣವೇ ಮೊದಲ ಕಂತಿನ ಹಣ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

2️⃣ ಎರಡನೇ ಕಂತು – ₹2000/-

ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ (180 days) ಮಹಿಳೆಯು ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ANC (Antenatal Checkup) ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಅಗತ್ಯ.

3️⃣ ಮೂರನೇ ಕಂತು – ₹2000/-

ಮಗುವಿಗೆ ಮೊದಲ ಲಸಿಕೆಗಳು (BCG, OPV, DPT, Hepatitis-B) ಹಾಕಿಸಿದ ನಂತರ ತಾಯಿ ಫಾರ್ಮ್ 1C ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಹಣ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಜನನಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಯೋಜನೆಯ ಸಂಪರ್ಕ

ಗರ್ಭಿಣಿಯ ಹೆರಿಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದರೆ, ಜನನಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ₹1000/- ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣ ಕೂಡ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟು monetary benefit ₹6000/- ಆಗುತ್ತದೆ.

ಯಾವ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಗತ್ಯ?

PMMVY ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಲು ಕೆಲ ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳು ಇವೆ:

• MCP ಕಾರ್ಡ್ (Mother & Child Protection Card) ನ ಪ್ರತಿ
• ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಪತಿಯ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡ್ ಪ್ರತಿ
• ಬ್ಯಾಂಕ್/ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಪಾಸ್‌ಬುಕ್ ಪ್ರತಿ
• ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆ (Form 1A, 1B, 1C)
• ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಹಿತಿ
• ಲಿಖಿತ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪತ್ರ

ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಕೆ ಹಂತಗಳು ಹೇಗೆ?

1️⃣ ನಿಮ್ಮ ವಾಸಸ್ಥಳದ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ.

2️⃣ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ, Form 1A ಅನ್ನು ಪಡೆದು ತಾಯಿ ಹಾಗೂ ಪತಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿ ಸಲ್ಲಿಸಿ.

3️⃣ MCP ಕಾರ್ಡ್, ಆಧಾರ್, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡೀಟೈಲ್ಸ್ ಸೇರಿಸಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಭರ್ತಿ ಮಾಡಿ ಸಲ್ಲಿಸಿ.

4️⃣ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ ಅಂಗನವಾಡಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಿಂದ ಸ್ವೀಕೃತಿ ಪತ್ರ ಪಡೆಯಿರಿ.

ನೇರ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಸುಲಭತೆ

ನೇರವಾಗಿ ಹಣ ಫಲಾನುಭವಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗೆ DBT (Direct Benefit Transfer) ಮೂಲಕ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಗಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಖಾತೆ ಆಧಾರ್‌ಗೆ ಲಿಂಕ್ ಆಗಿರುವುದು ಅತೀ ಅಗತ್ಯ.

ಪ್ರತಿ ಹಂತದ ಕ್ಲೈಮ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

✔️ ಮೊದಲ ಕಂತು: Form 1A, MCP ಕಾರ್ಡ್ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿ.

✔️ ಎರಡನೇ ಕಂತು: ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಆರು ತಿಂಗಳು ಪೂರೈಸಿದ ಬಳಿಕ Form 1B, MCP ಕಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ANC ತಪಾಸಣೆ ದಾಖಲೆ ಸೇರಿಸಿ.

✔️ ಮೂರನೇ ಕಂತು: ಮಗುವಿಗೆ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿದ ನಂತರ Form 1C, ಮಗುವಿನ ಜನನ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ MCP ಕಾರ್ಡ್‌ ಜೊತೆಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ.

ಪ್ರಯೋಜನ ಮಿತಿಗಳು

• ಈ ಯೋಜನೆಯ monetary benefit ಒಂದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
• ಮಧ್ಯಂತರ ಗರ್ಭಪಾತವಾದರೆ, ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಕಂತುಗಳ ನಂತರದ ಬಾಕಿ ಹಣವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಮಗು ಹುಟ್ಟಿದ ನಂತರ ಸಾವಿಗೀಡಾದರೆ, ಮುಂದಿನ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಗೆ fresh approval ಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ತಾಯಂದಿರಿಗೆ ನೇರ ಲಾಭವೇನು?

• ಗರ್ಭಿಣಿಯರಿಗೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ.
• ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಪಾಲನೆ.
• ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ.
• ವೈದ್ಯಕೀಯ ತಪಾಸಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ.
• ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆ.

ಉಪಸಾರಾಂಶ

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸಾವಿರಾರು ಗರ್ಭಿಣಿಯರಿಗೆ ಆಶಾಕಿರಣವಾಗಿದ್ದು, ತಾಯಂದಿರ ಪೋಷಣೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸರಳ ಅರ್ಜಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ, ನೇರ ಹಣ ಪಾವತಿ ಮತ್ತು ಶಿಷ್ಟ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಆರೈಕೆ ಮೂಲಕ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ ತಾಯಿ ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಾಲುದಾರವಾಗಿದೆ.

❓ FAQ – ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ

• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ ಎಂದರೇನು?
  
  ಉತ್ತರ: ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ (PMMVY) ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆ. ಇದು ಮೊದಲ ಮಗುವಿನ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ರೂ. 5000/- ನೇರ ನಗದು ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವೇನು?
  
  ಉತ್ತರ: ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು, ತಾಯಿ ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ತಾಯಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಪೋಷಣಾ ಆಹಾರ ಸೇವನೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಲು, ತಾಯಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ತಪಾಸಣೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸು ಹಾಗೂ ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡುವುದು ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಯಾರಿಗೆ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಲಾಭ ಸಿಗುತ್ತದೆ?
  
  ಉತ್ತರ: 19 ವರ್ಷ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ, ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯುಳ್ಳ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಹಾಲುಣಿಸುವ ತಾಯಂದಿರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಲಾಭ ಲಭ್ಯ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ಎಷ್ಟು ಹಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ?
  
  ಉತ್ತರ: ಮೊದಲ ನೋಂದಣಿಗೆ ₹1000/- ಹಣ, ಆರು ತಿಂಗಳು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆ ಪೂರ್ಣವಾದ ಮೇಲೆ ₹2000/- ಮತ್ತು ಶಿಶುವಿಗೆ ಮೊದಲ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿದ ಬಳಿಕ ₹2000/- ಹಣ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಜನನಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಹೆರಿಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ₹1000/- ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಲಭ್ಯ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಯಾವ ದಾಖಲೆಗಳು ಬೇಕು?
  
  ಉತ್ತರ: MCP ಕಾರ್ಡ್ ಪ್ರತಿಗಳು, ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಪತಿಯ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡ್, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಪಾಸ್‌ಬುಕ್ ನಕಲು, duly signed forms (1A, 1B, 1C) ಮತ್ತು ಪತಿ ಅಥವಾ ಕುಟುಂಬದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪತ್ರ ಅಗತ್ಯ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಎಲ್ಲಿ ಹೋಗಬೇಕು?
  
  ಉತ್ತರ: ಸ್ಥಳೀಯ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಂಗೀಕೃತ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆ ಪಡೆದು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ http://wcd.nic.in ನಲ್ಲಿ namooneanna download ಮಾಡಬಹುದು.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಹಣ ನನ್ನ ಖಾತೆಗೆ ಹೇಗೆ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ?
  
  ಉತ್ತರ: ಫಲಾನುಭವಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯನ್ನು ಆಧಾರ್ ನೊಂದಿಗೆ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಿದ ಬಳಿಕ DBT ಮೂಲಕ ನೇರವಾಗಿ ಹಣ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: MCP ಕಾರ್ಡ್ ಮುಖ್ಯವೇ?
  
  ಉತ್ತರ: ಹೌದು, MCP ಕಾರ್ಡ್ (Mother and Child Protection Card) ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಇದು ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಆರೋಗ್ಯ ದಾಖಲಾತಿಗೆ ಅಗತ್ಯ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಎರಡನೇ ಅಥವಾ ಮೂರನೇ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಗೆ ಲಾಭ ಸಿಗುತ್ತದೆಯಾ?
  
  ಉತ್ತರ: ಇಲ್ಲ. ಯೋಜನೆ ಮೊದಲ ಗರ್ಭಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯ.
• ಪ್ರಶ್ನೆ: ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಯಾರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು?
  
  ಉತ್ತರ: ಸ್ಥಳೀಯ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ ಅಥವಾ ಆರೋಗ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು. ಕೇಂದ್ರದ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆ 011 – 23380329 ಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಬಹುದು.